Μπορούμε να κάνουμε κάτι για να χιονίσει; ΑΡΘΡΟ Δ.Ζιακόπουλου (μετεωρολόγου-συγγραφέα).

 Οι άνθρωποι αρχικά προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν το ζήτημα του ελέγχου του καιρού με βουντού και ικεσίες προς τους θεούς, αλλά απέτυχαν γιατί: (α) η φύση δεν κυβερνιέται από αόρατες δυνάμεις που μπορούν να ελεγχθούν με μαγικά τελετουργικά και (β) οι θεοί δεν είναι διατεθειμένοι να καταστρατηγούν τους φυσικούς νόμους τους οποίους υποτίθεται οι ίδιοι έφτιαξαν για να λειτουργεί ο κόσμος. Τις τελευταίες δεκαετίες οι σύγχρονοι άνθρωποι προσπάθησαν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους με στόχο να έχουν καιρό κατά βούληση.

Όσα ακολουθούν αναφέρονται στον έλεγχο των χιονοπτώσεων και προέρχονται από το βιβλίο ΚΑΙΡΟΣ, Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ, Τόμος ΙΙΙ, «Ο έλεγχος»: Οι επιχειρήσεις σποράς νεφών για πρόκληση χιονοπτώσεων γίνονται βασικά για την αύξηση των αποθεμάτων χιονιού στους ορεινούς όγκους με σκοπό την αντιμετώπιση της λειψυδρίας τους ξηρότερους μήνες και για την κάλυψη των ανα­γκών των χιονοδρομικών κέντρων. Είναι προφανές ότι για να είναι αποτελεσματι­κές οι παραπάνω επιχειρήσεις θα πρέπει, πέραν των άλλων προϋποθέσεων, να είναι ευνοϊκές οι θερμοκρασίες του περιβάλλοντος κυρίως στο κατώτερο τμήμα της τροπόσφαιρας. Θα πρέπει εδώ να διευκρινιστεί ότι η πρόκληση χιονοπτώσε­ων με τη διαδικασία της σποράς των νεφών είναι εντελώς διαφορετική από την τεχνητή παραγωγή χιονιού που γίνεται με τις γεννήτριες εδάφους.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακά αλλά και απρόβλεπτα ήταν τα αποτελέσματα της επι­χείρησης τροποποίησης καιρού με σπορά νεφών που πραγματοποίησε το Κέντρο Τροποποίησης Καιρού της Κίνας την 1η Νοεμβρίου 2009 για την αντιμετώπι­ση των προβλημάτων που είχε δημιουργήσει η παρατεταμένη ανομβρία. Δεν γνωρίζουμε αν ο αρχικός στόχος των Κινέζων μετεωρολόγων ήταν η πρόκληση χιονόπτωσης ή απλής βροχής, αλλά με βόρειους ανέμους και σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες ο υετός ήλθε με τη μορφή χιονιού που κάλυψε το Πεκίνο σε μια εποχή που δεν χιονίζει συχνά. Δεν θα σταθούμε στις επιφυλάξεις που εξέφρασαν κάποιοι αν η συγκεκριμένη χιονόπτωση ήταν αποτέλεσμα της σποράς των νεφών ή ένα φυσικό γεγονός. Σημασία έχει να δούμε μια άλλη πλευρά του φαινομένου που σχετίζεται με τις επιπτώσεις του στη ζωή της πόλης. Η ξαφνική κακοκαιρία παρέλυσε την κυκλοφορία στους δρόμους, προκάλεσε τροχαία ατυχήματα, κα­θυστέρησε 200 πτήσεις και ανάγκασε τις αρχές του Πεκίνου να ενεργοποιήσουν το δημόσιο σύστημα κεντρικής θέρμανσης πριν από την προγραμματισμένη ημε­ρομηνία της 15ης Νοεμβρίου.

Σύμφωνα με το περιοδικό Τime, το φθινόπωρο του 2009, ο δήμαρχος της Μόσχας Γιούρι Λουζκόφ, ενθαρρυμένος από τις επιτυχίες των επεμβάσεων αποτροπής της βροχής που είχαν προηγηθεί, δήλωσε: «Ξέρετε πως, κάθε χρόνο, στους εορτασμούς της πόλης φτιάχνουμε τον καιρό που θέλουμε; Ε, αυτό ακριβώς θέλουμε να κάνουμε και με το χιόνι!» και υποσχέθηκε στους Μοσχοβίτες «ένα χειμώνα χωρίς χιόνι». Ωστόσο, το Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου στη ρωσική πρωτεύουσα σημειώθηκε η μεγαλύτερη χιονόπτωση από το 1966, παρά τις οργανω­μένες επιχειρήσεις σποράς των νεφών. Η φύση έδωσε τη δική της απάντηση όχι μόνο στο δήμαρχο της Μόσχας, αλλά και στον Βαλεντίν Μαλέσκο, διευθυντή του Γεωφυσικού Παρατηρητηρίου στην Αγία Πετρούπολη, ο οποίος είχε κάνει την παρακάτω εξαιρετικά φιλόδοξη, για να μην πω αλαζονική, δήλωση: «Λέμε στη Ρωσία: δεν μπορούμε να περιμένουμε τη φιλανθρωπία της φύσης, στόχος μας είναι να την παίρνουμε».

Ο άνθρωπος, το φοβερό ον που αναφέρει ο Σοφοκλής στους αθάνατους στίχους της Αντιγόνης, ίσως μπορέσει κάποτε να δα­μάσει τον καιρό και το κλίμα, όπως δάμασε τη στεριά, τη θάλασσα και τον αέρα. Το θέμα είναι να πορευτεί με σύνεση και σεβασμό προς τη φύση, γιατί μόνο έτσι έχει ελπίδες να αφήσει στους απογόνους του έναν κατοικήσιμο πλανήτη.